Iemand helpen: Maar is dat echt behulpzaam?

Helpen is prachtig. Als therapeut help ik graag mensen — net zoals veel therapeuten, zorgprofessionals en begeleiders en je in je dagelijkse leven zo vaak doen. Het geeft voldoening, creëert verbinding en maakt het leven betekenisvoller.

Wat we echter vaak niet beseffen, is dat helpen ook een schaduwkant heeft.

Helpen kan autonomie-rovend zijn: we houden de ander klein in plaats van hem of haar verder te helpen.

De valkuil van helpen

Wanneer iemand hulp nodig heeft of met een vraag komt, nemen we het vaak direct over — soms zelfs zonder erbij stil te staan.

Wie herkent dit niet? Je loopt met een probleem naar een ander en je hoort:

"Kom maar, ik bel wel even" of "Goed dat je het zegt, ik neem het wel over."

Op het eerste gezicht lijkt dat behulpzaam. Maar eigenlijk ontneemt het jou iets essentieels: de kans om zelf te ervaren, te leren en sterker te worden. Zo gebeurt dat ook op andere momenten of in je thuissituatie.

We handelen vaak vanuit goede intenties en vanuit aannames dat de ander het niet kan, wanneer diegene het niet weet en met een vraag komt.

Geholpen worden voelt natuurlijk fijn, en je bent de ander vaak oprecht dankbaar. Maar op de lange termijn helpt het je niet. Het kan je afhankelijk maken en ondermijnt het vertrouwen in je eigen vermogen.

Ik herken beide kanten:

•             De helper: Die blij is dat ik geholpen heb, want dat voelt goed.

•             De vrager: Die dankbaar is, maar zich ergens ook kleiner of onhandiger voelt.

Welke hulp wil je eigenlijk?

Wat heb je écht nodig? Wat is de werkelijke vraag? Soms stellen we snel even een vraag, zonder echt goed na te denken. Misschien mis je informatie om te weten hoe of wat je moet doen? Het is goed om eerst bij jezelf na te gaan wat je wil, wat je nodig hebt of waar je behoefte aan hebt?

Niet handelen is óók handelen

Ik heb geleerd wanneer je een vraag krijgt of wanneer je ziet dat iemand struggelt, dat "op je handen zitten" soms het grootste cadeau is dat je iemand kunt geven. Het vraagt iets van je om niets te doen, om je eigen ongemak te verdragen en de ander zijn eigen ervaringen te laten opdoen. Laat iemand zijn eigen fouten en ervaringen opdoen, hoe moeilijk dat soms is om aan te zien of waarbij jij het al ziet gebeuren.

Dat betekent natuurlijk niet dat je iemand aan zijn lot moet overlaten wanneer dat niet verantwoord is. Maar er is een groot verschil tussen:

•             Onmiddellijk overnemen en

•             Luisteren en vragen wat iemand nodig heeft.

Observeer en weeg af of jij iets moet doen, wees oprecht nieuwsgierig, en luister met een open blik. Misschien is er slechts behoefte aan een luisterend oor, een gerichte, inzichtgevende vraag of een klein duwtje in de juiste richting.

Een uitnodiging voor helpers

De volgende keer dat je wilt helpen, stel jezelf dan deze vragen:

•             Helpt mijn actie de ander écht verder?

•             Wat moet ik verdragen als ik even niets doe?

•             Welke verhelderende vraag kan ik stellen?

Een uitnodiging voor hulpvragers

De volgende keer dat je hulp wilt vragen, stel jezelf deze vragen:

•             Kan ik dit echt niet zelf?

•             Kan ik dit eerst zelf proberen?

•             Wat heb ik nu werkelijk nodig?

Nu je weet dat helpen autonomie rovend kan zijn, wens ik je succes bij het helpen, op je handen zitten of jezelf uitdagen om eerst zelf iets op te lossen of na te gaan wat je werkelijk nodig hebt.

to be loved and love - Adele

Trouw aan jezelf

Bescheidenheid siert de mens, ken jij jouw kwaliteiten?